Ampul nasıl çalışır?

Ampulün keşfinden önce güneş battıktan sonra bir yeri aydınlatmak oldukça zor ve tehlikeli idi. Bir demet mum veya meşaleler veya gaz lambaları gibi şeyler kullanılırdı.

1800 yılların ortasında elektrik biliminin biraz daha gelişmesi ile mucitlerin elektrikli ev aydınlatma teknolojisine itti. İngiliz Joseph Swan ve Amerikan Thomas Edison ikiside aynı zaman etrafında (1878 ve 1879, sırasıyla) ampul fikirlerinin temellerini attı.
Günümüzde olmazsa olmazlarımızdan biri olan ampullere her yerde karşılaşabiliriz. Evlerimizde, trafik lambalarında, araba farlarında kısacası güneş battığında onları her yerde görebilirsiniz.
Günümüzde ki modern ampullerin Edison’un oluşturduğu modelle hemen hemen aynıdır.

Peki, nasıl çalışır?

Ampullerin çok basit parçaları vardır. Bunları sıralayalım.
1 - Cam bir dış kap: Isınmadan dolayı oksijenle temas edip yanmasını önlemek için havası boşaltılmıştır. Eğer havası boşaltılmasaydı ısı oksijenle buluşup ampulü yakacaktır.

2 - Gaz: İçine yanma özelliği olmayan azot ve argon gibi gazla konulur. Eğer havası boşaltıldığı halde bu gazla koymasaydık, ampulün içinde ki filaman zamanla yüksek sıcaklıkta buharlaşıp, havasız bir ortamdan dolayı ampulün iç yüzeyinde bir is tabakası meydana gelecektir. Buda ışığı azaltmakla eş anlamlı.

3 - Tungsten filaman: Kıvrılmış filamandır. İletken bir tel parçasıdır. Kıvrılmış bir şekilde kullanırız çünkü göründüğünden daha uzun olması için. Uzun tellerin direnci kısa tellerden daha fazladır.
Ampuldeki ışık bu tel parçasının ısınmasıyla oluşur. Tungsten metali kullanıyoruz çünkü bu metalin yüksek erime sıcaklığına sahiptir. Yaklaşık 3422 C erime sıcaklığına sahiptir. O yüzden ampullerde kullanılacak en iyi metaldir.

4 - Bakır nikel teller: Elektrik akımını filamana taşıyan tellerdir.

5 - Destek telleri: Filamanın düzgün ve sabit bir şekilde durması için destekler.

6 - Cam dayanağı: Filamanı ve bakır nikel telleri tutar.

7 - Elektrik temas noktaları: İki tane vardır. Biri tabanın yanında diğer tabanın altında.

8 - Vida başlığı: Ampulün yerine montajı için kullanılır.

Şimdi ampulümüze elektrik verelim ve nasıl çalıştığına bakalım.

Elektrik temas noktasından gelen akım, bakır ve nikel teller yardımıyla filamana ulaşır. Bu ince teller elektrik akımına şiddetli bir biçimde direnir ve tel aşırı ısınarak yaklaşık 3000 dereceye kadar çıkar. Ve görünür radyasyon yayar. Aslında ısınan her şey radyasyon yayar. Bu aşırı ısınma sonucunda da gözle görülü ışıma saçılır. İşte bu şekilde elektrik enerjisi ısı ve ışık enerjisine dönüşmüş olur.