Torrent nedir? Nasıl kullanılır? Nasıl çalışır?

Torrent internet üzerinden Peer to peer (P2P) sistemiyle dosya paylaşmaya yarayan teknolojidir. Torrent sayesinde büyük boyutlu filmler, oyunlar kısaca tüm dosyalar paylaşılmaktadır. Tabiki bu P2P’de de legal paylaşımlar olduğu gibi illegal paylaşımlarda söz konusudur. Aslında torrentin bu kadar popüler olmasını sağlayan en büyük etken bu illegal paylaşımların olmasıdır.

Doğrudan indirebilmekten farklı olarak, dosyayı indiren kişiler arasında bir ağ oluşur ve bu indiriciler sahip olduğu dosya parçalarını diğer kullanıcılar ile paylaşır. Bunun detayına daha sonra değineceğiz.

Torrent indirmeleri hızlı (her zaman tam hız garanti etmez) ve indirilen dosyanın bilgisayar kapatılıp açılması ile herhangi bir sekteye uğramaması nedeniyle oldukça caziptir. Bu sebeple devasa büyüklükteki dosyaları indirmek için torrent oldukça caziptir.

Şimdi adım adım torrenti kullanalım.

Torrentden dosya indirebilmek için elinizde torrent yazılımı olmalıdır. uTorrent, BitTorrent, BitComet gibi gibi torrent programları vardır. Burda benim tavsiyem μTorrent kullanmanızdır. Günümüzde en çok kullanılan torrent istemcisidir.

Şimdi artık bi torrent istemcimiz var. Sıra geldi indireceğimiz torrent dosyasını bulma. Dosyaları indirebilmek için torrent dosyası denilen, uzantısı .torrent olan 2-500kb büyüklüğünde torrent dosyaları indirmeniz gerekmektedir. Güncel yöntemlerde magnet link adı verilen aracılarla bu dosyalara ihtiyaç kalmamıştır. Peki nereden bulacağız bu torrent dosyalarını?

İnternet dünyası bir torrent havuzu gibidir. Elbette bu kadar çok paylaşımın yapıldığı yerde zararlı yazılım içeren, virüslü torrentler mevcuttur. Ama ne indirildiğine, nereden indirildiğine dikkat edilirse torrent güvenli bir platformdur. Belli başlı torrent sitelerinden bahsetmek gerekirse.

The Pirate Bay public (halka açık) torrent sitesine örnek verilebilir. Bu siteden Google arama yapar gibi burada torrent araması yapılmaktadır. En ünlü torrent arama sitesidir.

Bu siteden bir arama yapalım. Göründüğü gibi belli başlı torrent sonuçları çıkmıştır. Arama sonucunda aradığımıza basıp daha sonra "get this torrent" seçenği ile torrent dosyasını indiririz.

Peki aynı dosyadan birden fazla torrent dosyası varsa? Hangisini seçmeniz gerektiğini yazı bitince daha anlaşılır olacaktır.

Zamunda veya türkçe olarak Arena-tr gibi private torrent siteleri mevcuttur. Yani bu sitelere üye olmanız gerekmektedir. Genellikle bu siteler davetiye sistemi ile üye alımı yapmaktadır. Yani siteye üye olan kişiler diğer kullanıcılara davetiye göndererek üye olmasını sağlar. Ayrıca bu sitelerde kullanıcıların dikkat etmesi gereken ratio oranı vardır. Buna yazının ilerleyen kısımlarında değineceğiz. Torrent istemcimizi indirdik, torrent dosyasını bulduk, indirdik ve açtık. Bu iki adımla artık torrentten dosya indirebiliyorsunuz.

Torrentin çalışma mantığını daha iyi anlamak için terimlerini açıklayalım.

Seed: Torrent protokolünde kaynak anlamına gelir. Dosyanın tümüne sahip ve paylaşımda bulunduran kişilere seeder denir.

Leech: Torrent protokolünde sömürücü, dosya indiren manasına gelir. Dosyayı çeken kişiler aynı zamanda dosyanın kısmi bir bölümüne sahip olduklarından Leecher diye anılırlar. Bir diğer anlamda ise dosyayı paylaşmayı sevmeyen dosyanın Paylaşılmasına engel olan kişilere Leecher denilir.

Peer: Dosya üzerinde veri transferinde bulunan herkes, kaynak ve sömürücülerin genel adı.

Reseed: Daha önce indirilmiş bir Torrent ile çekilen dosyaların bir süre sonra tekrar paylaşmaya verilen isimdir. Bu işlem Hash kontrolü gerektirir. Torrent ile çekilen dosyaların en ufak bir değişikliğe bile uğramamış olmaları gerekmektedir.

Hash: Torrent dünyasında ingilizcedeki anlamından tamamen farklı kullanılır. (bkz. Hash) Aktarımı tamamlanan dosyanın sağlaması alınarak orijinal dosyanın sağlaması ile kontrol edilir. Bu ayrıca torrent dosyasına özel olduğu için onu benzersiz (unique) kılar.

Tracker: Torrentin bağlandığı basit bir sunucudur. Torrenti çeken Peerler Trackere dosya hakkında bilgi gönderirler, Diğer Peerler ise Trackere bağlanarak kimde hangi dosyanın hangi parçalarının olduğunu öğrenirler. Tracker üzerinden kesinlikle dosya transferi gerçekleşmez sadece Kaynak paylaşılır. Kim ne kadar dosya çekti ve ne kadar yükledi gibi istatistik bilgilerini de barındırabilir. Sayısı ne kadar fazlaysa indirme o kadar hızlı olur.

DHT (Distributed Hash Table): Peers'ler arası Kaynak paylaşımı diye özetleyebileceğimiz bir özelliktir. Tracker'dan bağımsız kaynak bulma işini üstlenir. Private (özel) Tracker'larda kullanılmaması gerekmektedir.

Download: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılardan dosya indirme işlemine verilen isim.

Upload: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılara dosya gönderme işlemine verilen isim.

Ratio: Bir Torrent'in (aslında torrent'ten indirilen dosyaların) Upload işleminin Download işlemine oranıdır. Bu özellik Private (özel) Tracker'larde özellikle önemlidir. Sağlıklı paylaşımı ve Hit&run olayını ortadan kaldırmak ve dosyaların daha yüksek hızlarda sunulmasını sağlamak için üyelik zorunluluğu olan Torrent sitelerinin çoğu tarafından kullanılan bir özelliktir. Genel olarak Torrent dünyasında paylaşımcıyım diyebilmek için 0,5 Ratioyu yakalamanız gerekmektedir, Yani 10 Mb Download'a 5 Mb Upload yapmanız gerekmektedir. Public (genel) Tracker'larde ise tamamen Torrent ruhuna ve kullanıcının insafıyla alakalı bir yaptırımdır.

Hit&run: Türkçe anlamı Vur ve Kaç olan kelime, benzer bir anlamda Torrent Dünyasında da kullanılmaktadır. Dosyayı çekip hemen paylaşımdan kaldırma işlemine ve kaldırana verilen isimdir. Genellikle Torrent kullanıcıları tarafından sevilmezler. Üyeliğin zorunlu olduğu Torrent sitelerinde genellikle istenmeyen bir durumdur.

Private torrent siteleri için bazı terimler

Altın Torrent : Sitedeki torrenti indiren üyelerin o torrentteki download kayıtları tutulmaz. Yaptıkları upload miktarı ise bilgilerine pozitif olarak eklenir ve ratioları artar.

Gümüş Torrent : Altın torrentten farkı download miktarının sadece %50''inin tutulmasıdır. Örneğin 4 GB indirme yaparsanız bunun sadece 2 GB''ı hesabınıza yazılır.

İki Kat Upload: Torrent dosyalarında seed yaptığınız miktar sisteme iki katı olarak yansır. 4 gb seed yaparsanız hesabınıza 8 gb olarak yazılır.

Torrentin çalışma mantığına daha yakından bakalım. İlk olarak ana sunucu, dosyayı paylaşacak kişi dosyaları küçük parçalara ayırıyor. Dosyanın tamamına sahip olan bu kişi seed yapan kişidir.
Daha sonra bu torrent dosyasına indirip çalıştıran kişiler seed eden kişiden dosyalarına parçalarını alır. Ayrıca bu indiren kişiler dosya parçalarını indirirken bir yandanda indirdiği bu dosya parçalarını diğer kullanıcılarla paylaşıyor. Yani hem download yaparken aynı zamanda upload yapıyor. Bu şekilde kullanıcılar birbiri ile dosya parçalarını paylaşıp dosyayı tamamlamaya çalışıyor.

Bu bilgileri göz önüne aldığımızda torrent dosyalarında indirme hızında size bir garanti vermez. Bir torrent dosyasında seed sayısı ne kadar fazla ise o torrent sayısı daha hızlı indirilir. Ayrıca kullanıcıların upload hızlarıda hızı doğrudan etkiler.
Eğer bir torrentde bir tane bile seed yoksa o torrente ölü torrent deriz. Adından anlaşılacağı gibi bu paylaşımda dosya indirilemez.

Torrent alıcıların indirdikleri parçaları birbirleri ile paylaşmaları sonucu sunucunun ağ yükünü önemli ölçüde hafifletir. Animasyonda her bir renkli çizgi paylaşılan dosyanın ayrı bir parçasını temsil etmektedir. Tüm alıcılar tüm parçalara sahip oluncaya kadar aralarındaki paylaşım devam eder.